Wady wzroku – rodzaje, przyczyny i metody leczenia

Wady refrakcji, takie jak krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm, należą do najczęściej diagnozowanych nieprawidłowości widzenia. Ich obecność może wpływać na jakość codziennego funkcjonowania oraz wymaga stosowania odpowiedniej korekcji optycznej.

Jedną z metod leczenia tych schorzeń jest laserowa korekcja wzroku – procedura chirurgiczna, której celem jest trwała modyfikacja kształtu rogówki. Zabiegi te od lat wykonujemy we Wrocławskim Centrum Okulistycznym. Dowiedz się o nich więcej.

Krótkowzroczność (myopia)

Krótkowzroczność powstaje w wyniku zbytniego wydłużenia gałki ocznej oraz nadmiernego zakrzywienia rogówki, co przyczynia się do oddalenia siatkówki od soczewki.

Wpadające do oka promienie świetlne skupiają się przed siatkówką, a następnie ponownie rozbiegają, dając rozmyty obraz na siatkówce. Wada uniemożliwia poprawne widzenie obiektów znajdujących się daleko przy stosunkowo poprawnym widzeniu z bliska.

Co o krótkowzroczności mówią statystyki?

Krótkowzroczność to najbardziej rozpowszechniona wada refrakcji oka. Szacuje się, że cierpi na nią nawet 30% Europejczyków i aż 60% Azjatów. Pierwsze oznaki krótkowzroczności pojawiają się najczęściej przed upływem 20 lat życia, najczęściej w okresie szkolnym.

Jakie są przyczyny powstania krótkowzroczności?

W ujawnieniu się krótkowzroczności dużą rolę odgrywają czynniki dziedziczne oraz często powtarzane czynności, wymagające patrzenia z bliska przez dłuższy czas (np. czytanie, praca na komputerze). U kobiet mających predyspozycje do powstania tej wady wzroku, do jej rozwinięcia może przyczynić się również ciąża.

Jak rozpoznać krótkowzroczność? Najczęstsze objawy

Krótkowzroczność to wada wzroku, która objawia się w następujące sposoby:

• konieczność wytężenia wzroku, aby przeczytać lub obejrzeć coś w większej odległości,

• trudności z ostrym widzeniem w nocy,

• zamazany obraz w oddali,

• napięcie i zmęczenie oczu podczas patrzenia w dal.

Poznaj metody leczenia krótkowzroczności

Do korekcji widzenia w krótkowzroczności stosuje się soczewki wklęsłe, które wydłużają ogniskową soczewki oka, a tym samym przemieszczają punkt skupienia promieni do tyłu w taki sposób, że trafiają one na siatkówkę.

Jedną z metod leczenia tego schorzenia jest również laserowa korekta krótkowzroczności, która polega na odpowiednim wymodelowaniu rogówki za pomocą takich metod jak LASIK czy femtoLASIK.

Wskazania i przeciwwskazania do laserowej korekcji wzroku

Operacja laserowa oczu to rozwiązanie dla osób, które chcą zrezygnować z konieczności używania soczewek kontaktowych lub okularów. Wykonuje się ją u osób ze stabilną wadą refrakcji, czyli najczęściej u pacjentów dorosłych. Przeciwwskazania do wykonania laserowej korekcji krótkowzroczności to m.in.:

• zaawansowane choroby oczu,

• inne choroby, takie jak łuszczyca, cukrzyca, wady serca lub choroby neurologiczne,

• ciąża lub karmienie piersią,

• niestabilna wada wzroku,

• wiek pacjenta (niezalecane u osób starszych z problemami zdrowotnymi).

Nadwzroczność (hypermetropia)

Nadwzroczność to wynik zbyt krótkiej gałki ocznej lub mniejszego – w porównaniu z normalnym – zakrzywienia rogówki. Siatkówka znajduje się zbyt blisko soczewki, w wyniku czego promienie dochodzą do siatkówki jeszcze przed skupieniem się, powodując nieostrość obrazu.

Jakie są mechanizmy i objawy nadwzroczności?

W przypadkach łagodnej nadwzroczności naturalna soczewka oka jest w stanie kompensować wadę poprzez akomodację — zmianę kształtu umożliwiającą ogniskowanie obrazu na siatkówce. Pozwala to na stosunkowo wyraźne widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Jednak taki mechanizm wymaga intensywnego wysiłku wzrokowego, zwłaszcza podczas dłuższego czytania czy pracy z bliskiej odległości.

W przypadku większych wad lub wraz z wiekiem, gdy zdolność akomodacji słabnie, nadwzroczność prowadzi do problemów z ostrością widzenia zarówno na krótkim, jak i dalszym dystansie. Typowe objawy to zamazany obraz przy patrzeniu z bliska, szybkie męczenie się oczu, bóle głowy oraz podrażnienia spojówek. U dzieci nadwzroczność często współwystępuje z zezem zbieżnym.

Poznaj najczęstsze przyczyny powstawania nadwzroczności

W nadwzroczności dużą rolę odgrywają czynniki dziedziczne – najczęściej choroba objawia się już w dzieciństwie, choć może przetrwać przez wiele lat w postaci utajonej.

Dzieje się tak dlatego, że młode oczy potrafią skutecznie kompensować wadę dzięki silnej zdolności akomodacji. Z wiekiem, gdy elastyczność soczewki naturalnie się zmniejsza, nadwzroczność staje się coraz bardziej odczuwalna i wymaga korekcji optycznej.

W jaki sposób leczy się nadwzroczność?

Korekcja nadwzroczności polega najczęściej na zastosowaniu soczewek wypukłych, które przesuwają punkt ogniskowania światła na siatkówkę. Takie soczewki stosuje się zarówno w okularach, jak i w soczewkach kontaktowych, umożliwiając ostre widzenie z różnych odległości.

W przypadku osób, które chcą uniezależnić się od korekcji okularowej lub kontaktowej, możliwe jest również leczenie chirurgiczne. Najczęściej stosuje się nowoczesne metody laserowej korekcji wzroku, takie jak LASIK i FemtoLASIK.

Techniki te polegające na uwypukleniu centralnej części rogówki przy użyciu lasera, co pozwala na trwałe skorygowanie wady. Zabiegi te cechują się krótkim czasem gojenia i wysoką precyzją.

Kto powinien zdecydować się na laserowe leczenie nadwzroczności?

Laserowa korekcja nadwzroczności jest wskazana u pacjentów powyżej 21. roku życia, u których wada wzroku jest stabilna i mieści się w granicach od +0,5 do +6,00 dioptrii. Zabieg rekomenduje się osobom z dobrą ogólną kondycją oczu, odpowiednią grubością rogówki oraz bez przeciwwskazań do gojenia tkanek.

Przeciwwskazaniami do zabiegu są m.in.: stożek rogówki, jaskra, zaćma, zespół suchego oka, choroby autoimmunologiczne, cukrzyca typu 1 i 2 (w przypadku powikłań ocznych) oraz ciąża i okres karmienia. Laserowej korekcji nie przeprowadza się również u osób z niestabilną wadą wzroku lub u pacjentów poniżej 21 lat.

Astygmatyzm (niezborność rogówkowa)

Astygmatyzm to wada wzroku wynikająca z nierównomiernej krzywizny rogówki, która zamiast kształtu kulistego przyjmuje bardziej owalny. W efekcie promienie świetlne przechodzące przez rogówkę nie ogniskują się w jednym punkcie, lecz w dwóch różnych płaszczyznach. Powoduje to zniekształcenie obrazu i brak ostrości widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka.

W przypadku łagodnych postaci astygmatyzmu możliwe jest częściowe kompensowanie wady przez mechanizmy adaptacyjne oka, takie jak akomodacja. Jednak przy większych zaburzeniach pojawiają się charakterystyczne objawy: przewlekłe bóle głowy, uczucie pieczenia, zmęczenie oczu, a także trudności z dłuższym skupieniem wzroku.

Z czego wynika astygmatyzm? Najczęstsze przyczyny

Najczęstszą przyczyną astygmatyzmu jest wrodzona nieprawidłowość w budowie rogówki lub soczewki. Wada może się również rozwijać z wiekiem, w wyniku zmian anatomicznych w obrębie oka. Do czynników sprzyjających należą także urazy mechaniczne, przebyte operacje okulistyczne oraz schorzenia takie jak stożek rogówki.

Jak koryguje się astygmatyzm? Skuteczne metody leczenia

W leczeniu astygmatyzmu stosuje się specjalne soczewki korekcyjne, których powierzchnia jest nierównomiernie szlifowana — tzw. soczewki cylindryczne. Ich zadaniem jest wyrównanie różnicy w krzywiźnie rogówki i skupienie promieni świetlnych w jednym punkcie na siatkówce. Soczewki te załamują światło tylko w określonej osi, co pozwala na wyraźne i niezakłócone widzenie.

W przypadku wyższych wartości wady lub jeśli pacjent chce zrezygnować z korekcji optycznej, możliwe jest również leczenie chirurgiczne — np. laserowa korekcja rogówki.

Kto może skorzystać z laserowej korekcji astygmatyzmu? Wskazania i przeciwwskazania

Laserowa korekcja astygmatyzmu jest skuteczną metodą leczenia dla pacjentów, u których wada nie przekracza zazwyczaj 5 dioptrii cylindrycznych. Do zabiegu kwalifikują się osoby powyżej 21. roku życia, posiadające odpowiednią grubość i strukturę rogówki oraz niecierpiące na choroby oczu, które mogłyby wpłynąć na proces gojenia. Leczenie laserowe polecane jest szczególnie osobom, które chcą uniezależnić się od noszenia okularów lub soczewek.

Przeciwwskazaniami do zabiegu są m.in.: stożek rogówki, cienka rogówka, jaskra, zaćma, aktywne choroby zapalne oczu, zespół suchego oka, ciąża, karmienie piersią, a także niektóre choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca z powikłaniami czy choroby autoimmunologiczne. Ostateczną decyzję o kwalifikacji do zabiegu podejmuje lekarz okulista po przeprowadzeniu szczegółowej diagnostyki.

Jak dbać o wzrok?

Profilaktyka wad wzroku, takich jak krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm, opiera się przede wszystkim na regularnych badaniach okulistycznych. Wczesne wykrycie nawet niewielkiej wady pozwala na szybsze wdrożenie leczenia i uniknięcie powikłań, takich jak zmęczenie oczu, bóle głowy czy zaburzenia koncentracji.

Do działań profilaktycznych zalicza się również m.in. ograniczenie długotrwałego korzystania z urządzeń ekranowych, odpowiednie oświetlenie miejsca pracy, robienie regularnych przerw podczas czytania czy pracy przy komputerze.

Jedną z placówek podejmujących się badania i leczenia wad wzroku jest Wrocławskie Centrum Okulistyczne przy ul. Zakładowej 11 we Wrocławiu. Umów się na wizytę, aby sprawdzić, czy Twój wzrok jest w dobrym stanie